bazresiasnafisf.ir

آیا می دانید ...؟ : جبران خسارات وارد شده به واحد صنفی در اثر تعطیل غیرموجه با مجوز اتحادیه یا مراجع دیگر، به استناد نظر کمیسیون نظارت، برعهده دستور دهنده است.

نگاه اِجمالی به برخی مشکلات صنعت تولید تخم مرغ در کشور

نگاه اِجمالی به برخی مشکلات صنعت تولید تخم­مرغ در کشور

تخم ­مرغ يكي از كامل­ترين و در عین حال ارزان­ترين منبع غذايي و پروتئيني است كه بعد از نان و شير، جايگاه اصلی را در تغذيه عموم اقشار جامعه دارا می­باشد. از سویی مجموعه­ی تولید مرغ و تخم­مرغ، از جمله بزرگترین و گسترده­ترین صنایع کشور محسوب می­شوند که نقش مهمی در اشتغال­زایی و تأمین امنیت غذایی کشور ایفاء می­نمایند و بر همین اساس، رسیدگی به چالش­ها و مشکلات این صنایع، بسیار حائز اهمیت و دارای اولویت می­باشد. در این میان به نظر می­رسد که به صنعت تولید تخم­مرغ، توجه کمتری صورت گرفته حال آنکه صنعت مذکور از سابقه و قدمت بیشتری برخوردار است.

نخستین مجموعه تولید تخم­مرغ کشور در سال 1314 و مزارع نوین آن از سال 1334 با ورود تجهیزآلات از کشورهای دانمارک و آمریکا فعال شد. هم­اکنون ميزان توليد روزانه تخم­مرغ در كشور 3300 تُن و حداکثر مصرف آن 3100 تُن است و بر همین اساس، ايران از لحاظ توليد تخم­مرغ در بین ده کشور برتر جهان قرار دارد. طبق استانداردهای تعریف شده از سوی مراجع علمی کشور، سرانه مصرف تخم­مرغ هر ایرانی بایستی حداقل250 عدد یا 8/15 کیلوگرم در سال باشد حال آنکه طبق برآورد انجام شده در سال 1396 این رقم حدود 183 عدد (6/11 کیلوگرم) بوده و احتمالاً در پی افزایش قیمت­ سال­های اخیر، این عدد کاهش نیز یافته است در حالیکه متوسط سرانه مصرف تخم­مرغ در جهان ۲۰ کیلوگرم است.

آمار مذکور در کنار نرخ هر شانه تخم­مرغ که در حال رسیدن به مرز 000/000/1 ریال است، حکایت از وضعیت نامطلوب این کالای اساسی در بازار کشور دارد. در واقع، در پی تورم و کاهش ارزش پول ملّی طی سال­های اخیر، مستمراً از توان اقتصادی مردم و بالطبع تولیدکنندگان کاسته شد و از سویی با حذف یارانه­ی نهاده­های طیور و جهش نقدینگی

مورد نیاز واحدهای تولیدی، قیمت تمام شده­ی محصولات مربوطه از جمله تخم­مرغ افزایش قابل­توجهی یافت که خود این امر نیز مجدداً بر کاهش مصرف اینگونه کالاها موثر واقع شد. لذا شرایط فعلی صنعت تخم­مرغ به گونه­ای است که گلایه­مندیِ همزمان تولیدکننده، عرضه­کنندگانِ رسمیِ عمده و خرده­فروش و از همه مهم­تر مصرف­کنندگان را در پی داشته و تنها دلالان و پخش­کنندگانِ سیّارِ فاقدمجوز هستند که از شرایط فعلی، حداکثر سود و بهره را می­برند.

غالباً با آغاز فصل پائیز و سرد شدن هوا، قدرت مدیریت واحدهای تولید و توزیع­کننده در کنترل تزریق تخم­مرغ به سطح بازار، افزایش می­یابد مُضاف بر اینکه طی این ایام به واسطه­ی بازگشایی مدارس، مصرف و تقاضاي تخم‌مرغ نیز در کشور به طور چشمگیری افزايش می­یابد لذا این امر باعث می­گردد دلالان، اصلی­ترین نقش را در تعیین قیمت عمده و خرده­فروشیِ تخم­مرغ در سطح استان‌­ها ایفا ­کنند به نحوی که غالباً نرخ عمده و خرده­فروشی کالای مذکور فراتر از قیمت­های مصوّب بوده که این موضوع نه­تنها به تضییع حقوق مصرف­کنندگان و اعتراض آنان می­انجامد بلکه زحمت و وقت و انرژی زیادی از مدیران متولّی و همچنین واحدهای بازرسی و نظارت جهت کنترل قیمت­ها و برخورد با متخلّفین، به خود اختصاص می­دهد. در عین حال بسیاری از متصدیان صنفی نیز اذعان دارند در گران­فروشی تخم­مرغ نقشی ندارند زیرا این کالا را گران­تر از نرخ­های مصوّب، از توزیع­کننده خریداری کرده و پس از اضافه نمودن درصد سود صنفی خویش، مبادرت به فروش و عرضه­ی آن به متقاضیان نموده­اند.

بی­رغبتی تولیدکنندگان که غالباً در فصول بهار و تابستان با زیان­دهی روبرو هستند و شش ماهه­ی دوم را فرصتی برای جبران خسارت و سودآوری خود می­دانند و همچنین مشکلات تأمین نقدینگی و نهاده­های طیور برای ایشان، اصلی­ترین دلایلی هستند که باعث بازشدن پای دلالان به زنجیره­ی تولید تا مصرف تخم­مرغ و آسیب­های مورد اشاره، می­شوند. بر همین اساس، سامان­دهی این وضعیت، توجه جدّی به موارد ذیل را می­طلبد:

 -     حدود 78 درصد سهم قیمت تمام شده­ی تخم­مرغ، مربوط به قیمت نهاده­ها است و از سویی حدود ۹۰ درصد نهاده­های مورد نیاز طیور کشور وارداتی هستند که متأسفانه در انحصار عده­ای معدود است. فارغ از تاثیرات قیمت ارز، اگر زمینه­ی حضور واردکننده­های جدید و تنوع­دهی به کشورهای مبدأ تامین نهاده­ها فراهم گردد و در عین حال، بحث کاهش وابستگی به خارج و افزایش کِشت داخلی نهاده­ها با جدیت دنبال شود، یکی از اصلی­ترین چالش­های صنعت مرغ و تخم­مرغ کشور حل خواهد ­شد. هر چند تحقق کامل این موضوع، نیازمند تشدید نمودن نظارت­ها در امر توزیع نهاده­ و جلوگیری از خروج و انحراف آن­ها به بازار آزاد است.

-     با عنایت به مازاد تولید تخم­مرغ در کشور، صادرات می­تواند راهکار مناسبی جهت حفظ تعادل عرضه و تقاضا و تضمین قیمت به نفع تولیدکننده باشد. لیکن در دنیایِ رقابتیِ حال حاضر که بر کیفیت بالاتر با نازل­ترین قیمت، استوار است؛ مقتضی است همانند سایر کشورهای مطرح در این صنعت، موضوع "تولید یکپارچه یا برقراری زنجیره تولید تا مصرف" در دستور کار جدّی مدیران کشور و انجمن­ها و اتحادیه­های صنفی مربوطه قرار گیرد تا ضمن کاهش هزینه­های زائد و ارتقاء کیفیت، چابکی و سرعت بالا در صادرات نیز فراهم گردد. در سیستم تولید یکپارچه، تمامی اجزای تولید تخم­مرغ از قبیل: جوجه یکروزه، واحد جوجه­کشی و پولت، کارخانه تهیه خوراک، واحد مرغ تخم­مرغ­گذار، سیستم بسته­بندی و حمل­و نقل، شیوه­های عرضه تخم­مرغ تا حلقه خرده­فروشی، کشتارگاه و ...؛ همگی تحت نظارت و مدیریت واحد می­باشند. با این وجود، به دلیل عملکرد دولت­های رقیب به ویژه دولت ترکیه، اِعطای مشوّق­های صادراتی جهت جذاب نمودن محصول ایرانی برای تجّار کشورهای منطقه، الزامی است.

 -     نوسان قیمت جوجه یکروزه و پولت، نهاده­ها، واکسن و حتی نوسان قیمت خود تخم­مرغ که تماماً دغدغه­خاطر تولیدکنندگان شده­اند، همگی از راه "برقراری زنجیره تولید تا مصرف" قابل حل هستند؛ لیکن حمایت دولت محترم از این موضوع بسیار با اهمیت بوده و شایسته است در مواردی همچون: ابلاغ دستورالعمل­های حمایتی، پشتیبانی­های مالی، بازنگری در برخی قوانین و رویه­های موجود، تغییر در برخی رویکردهای قیمت­گذاری و تنظیم بازار، بازنگری در تعرفه­های گمرکی واردات و صادرات و ...؛ پیگیری گردد.

-     بیش از 70 درصد از تولیدات تخم­مرغ کشور، فاقد درج نام و نشان تجاری معتبر هستند. شناسنامه­دارشدن محصول نهایی، نه تنها باعث ساماندهی و رصدپذیرشدن تولید و توزیع تخم­مرغ در کشور و ارتقاء کیفیت و بهداشت آن می­شود بلکه در رونق صادرات تخم­مرغ مازاد کشور بدون ایجاد خلل در تنظیم بازار داخل نیز موثر واقع می­شود. در همین راستا، از جمله برکات برقراری زنجیره تولید تا مصرف، الزام به شناسنامه­دارشدن همین­گونه محصولات بی­نام و نشان است.

-     یکی از نکات حائز اهمیت در اصلاح صنعت طیور کشور، توجه به فرسوده و قدیمی بودن تجهیزات در بخش تولید و بسته­بندی است که باعث کاهش راندمان، افزایش قیمت تمام شده، کاهش کیفیت محصول، خسارات ضایعات، از دست رفتن فرصت­های صادراتی و ... شده است. در این موضوع نیز حمایت دولت محترم در تأمین نقدینگی لازم و همچنین کمک به واردات تجهیزات و فناوری­های روز، می­تواند بسیار راهگشا باشد.

 -     گسترش صنایع تبدیلیِ تخم­مرغ از جمله پودر تخم­مرغ، مایع پاستوریزه سفیده تخم‌مرغ و ...، نقش موثری در حذف نگرانی مرغداران در خصوص وضعیت نامشخص تولید و همچنین ایجاد ثبات­ پایدار در عرضه و تقاضای تخم‌مرغ، دارد. در همین راستا شایسته است جهت کمک به نقدينگي بالاي مورد نياز واحدهاي فرآوري تخم‌مرغ، شركت پشتيباني امور دام در فصول گرم سال اقدام به تأمين تخم­مرغ براي اینگونه شركت‌ها نموده و در ازاي آن، محصولات ایشان را دريافت نمايد تا در فصول سرد سال كه حجم تقاضا زياد مي‌باشد با هدف كمك به تنظيم بازار، به سطح عرضه تزريق گرداند. ضمناً، فرهنگ‌سازي مصرف فرآورده­های تخم­مرغ از طریق تبلیغات رسانه­ی ملي نیز ضروری می­باشد.

-     حدود 86 درصد از ظرفیت تولید تخم­مرغ کشور، در 11 استان متمرکز شده است. توجه به این موضوع می­تواند کمکی برای برنامه­ریزی­های جدید در آمایش سرزمینی مرغداری تخم­گذار محسوب شده و برنامه­ی مبارزه با بیماری­های طیور را ساده­تر نماید. مُضاف بر اینکه راه­اندازی پایانه­های عمده­فروشی و ناوگان توزیع تخم­مرغ در استان­های مذکور، می­تواند به مدیریت مناسب و تنظیم بازار تمامی استان­های کشور با هدف ایجاد آرامش در عرضه و تقاضا بینجامد.

-     رفع ایرادات سامانه بازارگاه، آموزش مستمر مرغداران و همچنین تأسیس صندوق بیمه تکمیلی زنجیره­ی مرغ تخمگذار؛ از دیگر موارد قابل بررسی جهت کمک به صنعت تولید تخم­مرغ کشور است.

هرگونه کپی برداری فقط با قید منبع مجاز می باشد.